نگاهی به آیات و روایات درباره رزق و روزی | شکر نعمت، نعمتت افزون کند
واژه روزی در روایات معنایی گسترده‌تر دارد و شامل همه نعمت‌هایی می‌شود که خداوند متعال نصیب ما کرده است.
حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ دغدغه معاش اصطلاحی است که این روز‌ها مثل خوره به جان روح و روان ما افتاده است و ما هر یک به‌نوعی به‌دنبال پیداکردن راه‌هایی برای افزایش رزق‌وروزی خودمان هستیم؛ راه‌هایی که خوب است بدانیم همه آنها مادی نیست و گاه باید در معنویات به‌دنبالشان بود. از این منظر، آیات و روایات منبع و مرجع خوبی هستند که می‌توانند در راه رسیدن به پاسخ، راهنمای ما باشند.
پیش از اینکه بخواهیم به راه‌های وسعت روزی باتوجه‌به آیات و روایات بپردازیم، خوب است بدانیم که برخلاف تصور ما، روزی فقط در پول و مادیات خلاصه نمی‌شود. براساس آنچه کارشناسان می‌گویند، واژه روزی در روایات معنایی گسترده‌تر دارد و شامل همه نعمت‌هایی می‌شود که خداوند متعال نصیب ما کرده است.
به همین دلیل، سلامتی جسم و روان، توفیق پرداختن به واجبات، همسر و فرزندان و حتی برخورداری از دوستان خوب، همگی از مصادیق روزی به شمار می‌آیند که از جانب پروردگار نصیب ما شده و خوب است هنگام نگرانی از روزی، به این امر توجه کنیم و همه نعمت‌هایی را که به ما ارزانی شده است، در نظر بگیریم. درباره روزی آیات و روایات متعددی موجود است که در ادامه به برخی از آنها پرداخته‌ایم.
برای کسب روزی تلاش کنیم
حتما شنیده‌اید که می‌گویند نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود. بخش مهمی از کسب روزی به تلاش خودمان وابسته است. امام‌صادق (ع) دراین‌باره می‌فرمایند: «کسی که دنبال روزی کم باشد، این کارش سبب جلب روزی زیاد برای او می‌شود. اگر کسی دنبال روزی کم نرود، روزی بسیار را نیز از دست خواهد داد.» این روایات بیانگر همان مفهوم از تو حرکت و از خدا برکت است. پس لازم است که ما برای طلب روزی تلاش کنیم. آنگاه خدا نیز در همان که به دست خواهیم آورد، برکت و وسعت را قرار خواهد داد؛ اما بدون تلاش، همان روزی اندک را هم از دست می‌دهیم.
در کسب روزی، میانه‌رو باشیم
هرچند امامان معصوم (ع) همواره افراد را برای کسب روزی و کار و تلاش تشویق کرده‌اند، حرص و طمع را نیز شایسته ندانسته و میانه‌روی در کسب روزی را بهترین روش دانسته‌اند. امام‌علی (ع) درباره میانه‌روی در طلب روزی می‌فرمایند: «بدان به یقین هرگز به همه آرزوهایت دست نخواهى یافت و نیز بدان هرگز از اجلت تجاوز نخواهى کرد و بیش از آنچه مقرر شده است، عمر نمى‌کنى و تو در همان مسیرى هستى که پیشینیان تو بودند. آنها رفتند و تو هم خواهى رفت. حال که چنین است، در به‌دست‌آوردن دنیا زیاده‌روی مکن و در کسب‌وکار میانه‌رو باش، زیرا بسیار شده که تلاش فراوان در راه دنیا به نابودى اموال منجر شده است. اضافه بر این، نه هر تلاشگرى به روزى رسیده و نه هر شخص میانه‌رویی محروم شده است. در طلب دنیا میانه‌رو باشید؛ چراکه به هر شخصی آنچه مقدر شده است، داده مى‌شود.»
شکرگزار داشته‌هایمان باشیم
شکرگزاری یکی از راه‌های مهم افزایش روزی معرفی شده است و در برابرش، ناشکری بسیار مذموم شمرده شده است و به‌گفته کارشناسان، منجر به کاهش روزی خواهد شد. دراین‌باره در آیه ۷ سوره ابراهیم می‌خوانیم: «اگر واقعا سپاسگزارى کنید، نعمت شما را افزون خواهم کرد و اگر ناسپاسى کنید، قطعا عذاب من سخت خواهد بود.»
همچنین امام‌علی (ع) درباره ارتباط میان شکر و نعمت فرموده‌اند: «نعمت به شکر متصل شده است و شکر به فزونى و این دو به یک رشته بسته شده‌اند. پس فزونى از طرف خداوند بریده نمى‌شود، مگر آنگاه که شکر شکرکننده بریده شود.» باتوجه‌به سیره ائمه (ع)، شکر نعمت نوعی قدرشناسی در برابر نعمت‌هایی است که خداوند متعال به ما ارزانی داشته است، چنان‌که امام‌علی (ع) فرموده‌اند: «خداوند متعال در هر نعمتی حقی از شکر قرار داده است، پس کسی که شکر نعمت را به‌جا آورد، نعمت بر او زیاد می‌شود و کسی که شکر نکند، نعمتش به زوال می‌رود.»
به نیازمندان کمک کنیم و صدقه بدهیم
روزی بسیار در دیدگاه بیشتر ما یک امتیاز است، اما در حقیقت امتحانی از جانب پروردگار محسوب می‌شود تا مشخص شود آیا آنان که از نعمت فراوان بهره می‌گیرند، شکر این‌همه نعمت را به‌جا مى‌آورند و بخشى از ثروت خداداد را در اختیار محرومان قرار مى‌دهند یا نه. از سوی دیگر، صدقه‌دادن ازجمله اموری است که در روایات به‌عنوان عامل افزایش روزی از آن یاد شده است؛ چنان‌که رسول‌خدا (ص) فرمودند: «روزی را به‌وسیله صدقه فرود آورید.» شاید این سؤال پیش بیاید آن‌که خودش تنگدست است چگونه صدقه دهد تا در روزی‌اش گشایش ایجاد شود.
دراین‌باره هم خوب است بدانیم که صدقه‌دادن فقط وجه نقد یا کمک مالی نیست. در روایاتی از پیامبر (ص) آمده است که به یارانشان فرمودند: «بر هر مسلمانی در هر روز صدقه‌ای واجب است. عرض شد کیست که بتواند چنین کاری کند؟ پیامبر (ص) فرمودند عیادت مریض صدقه است، امربه‌معروف صدقه است، نهی‌ازمنکر صدقه است، پاسخ سلام را دادن صدقه است.» همچنین پیامبراکرم (ص) درباره تأثیر زیاد اطعام‌کردن بر افزایش رزق می‌فرمایند: «روزی کسی که اطعام می‌کند، سریع‌تر از فرورفتن کارد در کوهان شتر به سویش می‌آید.»
از خداوند طلب بخشش کنیم
بنا بر آیات قرآن، طلب آمرزش از خدا موجب ریزش برکات می‌شود: «و گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او همواره آمرزنده است [تا]بر شما از آسمان باران پى‌درپى فرستد و شما را به اموال و پسران یارى کند و برایتان باغ‌ها قرار دهد و نهر‌ها براى شما پدید آورد (سوره نوح، آیه ۹ تا ۱۱).» مفسران ذیل این آیه شریفه این روایت را آورده‌اند: «ربیع‌بن‌صبیح می‌گوید مردی نزد امام‌حسن (ع) آمد و از خشک‌سالی گله کرد.
امام‌حسن (ع) به او فرمودند استغفار کن، از خدا آمرزش بخواه. مرد دیگری آمد و از فقر و نیازمندی گله کرد، امام به او فرمودند استغفار کن. مرد دیگری آمد و عرض کرد دعا کنید خدا پسری به من بدهد. امام به او فرمودند از خدا آمرزش بخواه. عرض کردیم: افرادی با حوائج گوناگون نزد شما آمدند، شما همه آنها را به استغفار سفارش کردید. حضرت فرمودند من این را از خود نگفتم، بلکه این را در نتیجه تأمل در گفته خدا به‌دست آوردم. خدا از نوح پیامبر (ع) حکایت می‌کند که به قوم خودش گفت: استغفروا ربکم انه کان غفارا.»
به دیدار یکدیگر برویم
یکی از کار‌هایی که در آن خیر بسیار است، صله‌رحم و دیدار دوستان و آشنایان است. افزایش روزی و فراوانی برکت در زندگی یکی از خیر‌هایی است که با صله‌رحم به ما ارزانی می‌شود. دراین‌باره پیامبر (ص) فرموده‌اند: «هیچ خانواده‌ای صله‌رحم نمی‌کند، جز اینکه خداوند روزی را بر آنها جاری می‌کند و آنها تحت حمایت خداوند هستند.» همچنین ایشان در روایت دیگری فرموده‌اند: «هرکه دوست دارد که رزقش فزون شود و اجلش به تأخیر افتد، باید صله‌رحم کند.»
از گناه و زشتی دوری کنیم
در قرآن کریم تقوا یکی از راه‌های نزول نعمت و برکت معرفی شده است که هم در زندگی فردی و هم در اجتماع مؤثر است. در آیه ۹۶ سوره اعراف می‌خوانیم: «و اگر مردم شهر‌ها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعا برکاتى از آسمان و زمین برایشان مىگشودیم؛ ولى تکذیب کردند، پس به کیفر دستاوردشان گریبان آنان را گرفتیم.»
به همین دلیل، ائمه معصوم (ع) به‌عنوان راهنمایان ما در روایات متعددی ما را به تقوا توصیه کرده‌اند. دراین‌باره امام‌علی (ع) فرموده‌اند: «شما را سفارش می‌کنم به پرهیزکاری [..]پس هرکه تقوا و پرهیزکاری پیشه گیرد، سختی‌ها بعد از نزدیک‌شدن و رو‌ی‌آوردن از او دور می‌شود [..]رحمت و مهربانی پس از دورشدن به او بازمی‌گردد و نعمت‌ها پس از کم‌شدن بر او فراوان می‌شود و برکت مانند باران بزرگ‌قطره پس از اندک باریدن به او می‌رسد.»
از خدا طلب روزی کنیم
در پایان خوب است بدانیم که خدا بهترین روزی‌دهندگان است و همه‌چیز در ید قدرت اوست. ازاین‌رو، ائمه اطهار (ع) در طلب روزی دعا و درخواست از خداوند را توصیه کرده‌اند. ازجمله امام‌باقر (ع) به زید شحام فرمودند: «برای زیادشدن روزی، در سجده‌های نماز واجب این دعا را بخوان: یا خیر المسئولین و یا خیر المعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک الواسع فانک ذوالفضل العظیم؛ اى بهترین پناه سائلان و اى بهترین بخشایشگران، به من و خانواده‌ام از فضل وافرت روزى بخش که تو صاحب فضلى عظیم هستى.» همچنین، طبق برخى روایات، تعقیبات پس از نماز از اسباب زیادشدن روزی است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
